Tajne umowy Pfizera

W tajnych umowach szczepionkowych z rządami, Pfizer przyjął twardą linię w dążeniu do zysku, jak głosi raport Public Citizen.

Szczepionka przeciwko koronawirusowi opracowana przez firmy Pfizer i BioNTech okazała się sukcesem. Szczepionka Pfizera, która jako pierwsza otrzymała pozwolenie na stosowanie w nagłych wypadkach w Stanach Zjednoczonych, stała się najbardziej popularna na świecie - zakupiono 3,5 miliarda dawek. Według prognoz, sprzedaż może się podwoić w 2022 roku.

Jednak szybkie rozprzestrzenianie się szczepionki, w ramach umów wynegocjowanych pomiędzy firmą a rządami, odbywało się za zasłoną ścisłej tajemnicy, co pozwoliło na niewielką kontrolę publiczną rosnącej władzy firmy Pfizer, nawet w obliczu rosnącego popytu i nowych negocjacji dotyczących jednego z najbardziej pożądanych produktów na świecie.

Raport opublikowany we wtorek przez Public Citizen, grupę obrony praw konsumentów, która uzyskała dostęp do wielu wyciekłych, nieredagowanych umów Pfizera, rzuca światło na sposób, w jaki firma wykorzystuje tę władzę do "przerzucania ryzyka i maksymalizacji zysków" - argumentuje organizacja.

zobacz też: Potęga firmy Pfizer (altershot.tv)

Gigant farmaceutyczny z siedzibą na Manhattanie utrzymuje w ścisłej tajemnicy negocjacje z rządami na temat kontraktów, które mogą decydować o losie populacji. Umowy te konsekwentnie przedkładają interesy firmy Pfizer nad imperatywy związane ze zdrowiem publicznym" - powiedział Zain Rizvi, badacz, który napisał raport.

Organizacja Public Citizen znalazła wspólne wątki w umowach, w tym nie tylko tajemnicę, ale również sformułowania blokujące darowizny dawek leków firmy Pfizer. Spory są rozstrzygane w tajnych sądach arbitrażowych, przy czym Pfizer może zmieniać warunki kluczowych decyzji, w tym terminy dostaw, i żądać publicznych aktywów jako zabezpieczenia.

Sharon Castillo, rzeczniczka firmy Pfizer, powiedziała, że klauzule poufności są "standardem w umowach handlowych" i "mają na celu pomóc w budowaniu zaufania między stronami, jak również chronić poufne informacje handlowe wymieniane podczas negocjacji i zawarte w ostatecznych umowach."

Zarówno Pfizer, jak i Moderna, inna amerykańska firma, która opracowała szczepionkę przy użyciu przełomowej technologii mRNA, muszą stawić czoła naciskom krytyków, którzy oskarżają ich o budowanie "duopolu". Chociaż Pfizer nie przyjął rządowego finansowania w ramach programu rozwoju szczepionek zwanego Operacją Warp Speed, otrzymał ogromne zamówienia zaliczkowe ze Stanów Zjednoczonych. Jednocześnie przeciwstawił się odstąpieniu od praw własności intelektualnej, które mogłoby oznaczać podzielenie się swoją technologią.

Eksperci, którzy przejrzeli warunki kontraktów z zagranicznymi rządami, sugerowali, że niektóre żądania były ekstremalne. W umowach zawartych z Brazylią, Chile, Kolumbią i Republiką Dominikany, państwa te zrezygnowały z "immunitetu przeciwko prewencyjnemu zajęciu jakichkolwiek [ich] aktywów".

"To prawie tak, jakby firma poprosiła Stany Zjednoczone, aby postawiły Wielki Kanion jako zabezpieczenie" - powiedział Lawrence Gostin, profesor prawa zdrowia publicznego na Uniwersytecie Georgetown.

Firma odrzuciła tę logikę. "Pfizer nie ingerował i absolutnie nie ma zamiaru ingerować w dyplomatyczne, wojskowe lub kulturowo ważne aktywa żadnego kraju" - powiedział Castillo. "Sugerowanie czegokolwiek przeciwnego jest nieodpowiedzialne i wprowadzające w błąd".

Niektóre żądania kontraktowe wydają się spowalniać wprowadzanie szczepionek w wybranych krajach. Przynajmniej dwa wycofały się z negocjacji i publicznie skrytykowały żądania firmy. Oba jednak później zawarły umowy z Pfizerem.

Aspekty umów nie są rzadkie, w tym odwoływanie się do sądów arbitrażowych i klauzule mające na celu zapewnienie firmom ochrony prawnej. Cena Pfizera za szczepionkę, wynosząca w Brazylii zaledwie 10 dolarów za dawkę, okazała się niższa niż ceny niektórych konkurentów.

"Firmy farmaceutyczne mają obawy" - powiedziała Julia Barnes-Weise, dyrektor Global Healthcare Innovation Alliance Accelerator. "Jednym z nich jest, zwłaszcza w przypadku niezatwierdzonej jeszcze szczepionki, że mogą zostać pociągnięte do odpowiedzialności za wszelkie szkody, które ta szczepionka wydaje się powodować".

Tajne umowy

Pfizer podpisał 73 umowy na szczepionkę przeciwko koronawirusowi. Według Transparency International, grupy obrońców z siedzibą w Londynie, tylko pięć umów zostało formalnie opublikowanych przez rządy, i to ze "znacznymi redakcjami".

"Ukrywanie umów przed widokiem publicznym lub publikowanie dokumentów wypełnionych przeredagowanym tekstem oznacza, że nie wiemy, jak i kiedy szczepionki dotrą, co się stanie, jeśli sprawy pójdą źle i jaki poziom ryzyka finansowego absorbują kupujący" - powiedział Tom Wright, kierownik badań w programie zdrowotnym Transparency International.

Wiele z tego, co wiadomo na temat kontraktów Pfizera, wyszło na jaw dzięki przeciekom, często za sprawą dziennikarstwa lokalnego lub międzynarodowego, w tym Biura Dziennikarstwa Śledczego (Bureau of Investigative Journalism).

Public Citizen przeanalizował nieredagowany projekt umowy między firmą a Albanią, a także nieredagowane dokumenty końcowe z Brazylii, Kolumbii, Dominikany, Peru i Komisji Europejskiej. Zredagowane dokumenty opublikowane przez Chile, Stany Zjednoczone i Wielką Brytanię dostarczają dalszego kontekstu, choć brakuje w nich kluczowych szczegółów.

Kontrakt zawarty z Brazylią zabrania rządowi wydawania "jakichkolwiek publicznych oświadczeń dotyczących istnienia, przedmiotu lub warunków [umowy]" lub komentowania relacji z Pfizerem bez uprzedniej pisemnej zgody firmy.

Tahir Amin, prawnik specjalizujący się w prawie własności intelektualnej, który jest współzałożycielem I-Mak, organizacji non-profit działającej na rzecz zdrowia na świecie, powiedział: "To są sprawy najwyższej wagi."

Po podpisaniu umów Pfizer sprawował kontrolę nad dostawami dawek szczepionek. Rząd brazylijski nie mógł przyjmować darowizn w postaci dawek Pfizera ani dokonywać własnych darowizn. W umowach z Albanią, Brazylią i Kolumbią firma Pfizer zawarła również klauzule umożliwiające jednostronną zmianę harmonogramu dostaw w przypadku niedoborów.

W kontraktach z Brazylią, Chile, Kolumbią, Dominikaną i Peru, rządy musiały podpisać dokument, który mówi, że każdy z nich "wyraźnie i nieodwołalnie zrzeka się jakiegokolwiek prawa do ochrony prawnej, które on lub jego aktywa mogą mieć lub nabyć w przyszłości". W pierwszych czterech przypadkach wymagano również zrzeczenia się immunitetu przed "zapobiegawczym" zajęciem ich aktywów.

Organizacja Public Citizen znalazła umowy, które wymagały od rządów "'zwolnienia z odpowiedzialności, obrony i zabezpieczenia firmy Pfizer' przed wszelkimi pozwami, roszczeniami, działaniami, żądaniami, odszkodowaniami, kosztami i wydatkami związanymi z własnością intelektualną szczepionek".

Nieprzejrzysty gigant

Pfizer nie doświadczył takiego samego poziomu kontroli publicznej jak Moderna, która została oskarżona o zaniżanie cen i opóźnianie dostaw. Firma analityczna Airfinity przewidziała w tym tygodniu, że Pfizer sprzeda w przyszłym roku szczepionki przeciwko koronawirusom o wartości 54,5 miliarda dolarów, czyli prawie dwa razy więcej niż Moderna.

Jeden z urzędników z kraju będącego w trakcie negocjacji z Pfizerem, który nie był upoważniony do wypowiadania się w tej sprawie, powiedział, że kraj ten uważa Pfizera za trudnego w negocjacjach, ale niezawodnego w dostarczaniu dawek szczepionek.

Podobnie jak szczepionka firmy Moderna, szczepionka firmy Pfizer okazała się wysoce skuteczna w zwalczaniu wariantu delta koronawirusa i zapewniała długotrwałą odporność. Z dokumentów, które wyciekły wynika, że Pfizer oferował niższe ceny za swoją szczepionkę biedniejszym krajom, które miały mniejsze możliwości działania.

Castillo powiedział, że Pfizer zobowiązał się do stosowania wielopoziomowego podejścia cenowego, w którym bogatsze kraje płaciły za dawkę mniej więcej tyle, ile kosztuje posiłek na wynos, a krajom o niższych i średnich dochodach oferował ceny na poziomie cen niedochodowych. Około 99 milionów dawek dotarło do tej pory do krajów o niskim i niższym średnim dochodzie, a firma spodziewa się "znacznego wzrostu dostaw do tych krajów do końca roku".

Warunki kontraktu związane z immunitetem państwowym mogły być próbą ukrycia pewnych zagrożeń, nad którymi firma ma niewielką kontrolę, w tym użycia nowych, niezatwierdzonych szczepionek w krajach partnerskich, w których firma ma niewielki nadzór nad przechowywaniem i dystrybucją. Firma Pfizer mogła obawiać się oportunistycznych pozwów sądowych w krajach, w których nie złożyła patentów - powiedziała Barnes-Weise.

Niektóre kraje, w tym Stany Zjednoczone, mają przepisy zapewniające producentom szczepionek odszkodowanie, ale większość z nich tego nie robi.

Transparency International twierdzi jednak, że co najmniej cztery umowy lub projekty, które zbadała, poszły "o wiele dalej" niż w przypadku innych producentów szczepionek, przenosząc "większe ryzyko na rządy krajowe, a nie na producenta, nawet jeśli producent lub partnerzy w łańcuchu dostaw popełnią błąd, a nie tylko jeśli wystąpią rzadkie niepożądane skutki szczepionek".

Suerie Moon, współdyrektor centrum zdrowia globalnego w Graduate Institute of International and Development Studies w Genewie, powiedziała, że ograniczenia dotyczące darowizn były "przerażające" i "sprzeczne z celem, jakim jest jak najszybsze dostarczenie szczepionek do tych, którzy ich potrzebują."

Castillo powiedział, że Pfizer nie prowadzi obecnie działań prawnych przeciwko żadnemu rządowi związanych z jego szczepionką przeciwko koronawirusowi.

Przynajmniej dwa kraje, które początkowo wycofały się z negocjacji z Pfizerem, później powróciły do nich. W styczniu Brazylia publicznie stwierdziła, że Pfizer nalegał na "nieuczciwe i nadużywające" warunki umowy, wskazując na klauzule poufności. Zaledwie kilka miesięcy później Brazylia podpisała z gigantem farmaceutycznym kontrakt o wartości 1 miliarda dolarów na 100 milionów dawek. Public Citizen twierdzi, że podpisana umowa, która później wyciekła, zawierała wiele postanowień, którym Brazylia kiedyś się sprzeciwiała.

Argentyna również odrzuciła wczesne negocjacje z Pfizerem, a były minister zdrowia tego kraju publicznie stwierdził, że firma "zachowywała się bardzo źle" i wysuwała żądania niezgodne z argentyńskim prawem. Później kraj zgodził się na zakup 20 milionów dawek. Nie ujawniono umowy, która nie została ujawniona.

Covax, wspierana przez Światową Organizację Zdrowia inicjatywa dzielenia się szczepionkami, zakupiła jedynie stosunkowo skromne 40 milionów dawek bezpośrednio od Pfizera, przy czym pojawiły się doniesienia o sporach podczas kolejnych negocjacji. Covax zawarł później umowę ze Stanami Zjednoczonymi, na mocy której Waszyngton miał kupić i rozdysponować za pośrednictwem Covax 500 milionów dawek szczepionek Pfizer do krajów o niskich dochodach.

W swoim raporcie Public Citizen wezwał rząd Stanów Zjednoczonych do wykorzystania swoich wpływów, aby zmusić Pfizera do przyjęcia innego podejścia, w tym do wymagania od firmy udostępnienia technologii i własności intelektualnej, aby inni producenci mogli produkować szczepionkę.

"Światowa społeczność nie może pozwolić, aby korporacje farmaceutyczne nadal decydowały o wszystkim" - powiedział Rizvi. "Administracja Bidena może wkroczyć i zrównoważyć szalę".

zobacz też: Potęga firmy Pfizer (altershot.tv)

autor:  Adam Taylor
Adam Taylor pisze o sprawach zagranicznych dla The Washington Post. Pochodzi z Londynu, studiował na Uniwersytecie w Manchesterze i Uniwersytecie Columbia.

źródło:

https://www.washingtonpost.com/world/2021/10/19/secret-vaccine-contracts-with-governments-pfizer-took-hard-line-push-profit-report-says/

https://www.msn.com/en-us/news/world/in-secret-vaccine-contracts-with-governments-pfizer-took-hard-line-in-push-for-profit-report-says/ar-AAPIlby